From zozo@kolej.pasjo.net.pl Sat Feb 19 12:37:14 2000 Newsgroups: pl.misc.kolej Subject: Klient czy =?ISO-8859-2?Q?paso=BFyt?= ? (Sk... =?ISO-8859-2?Q?d=B3ugie?=) Message-ID: <950919821.29936@gateway.newsgate.pl> Wątek chciałbym poświęcić problemowi finansowania koleji (nie mylić z PKP, choć odnieśmy to do warunków III RP): 1. RUCH TOWAROWY Kolej powstała dla przemysłu, który stanowi jej żywiciela. Zyski z tegoż ruchu są ogromne, i zupełnie wystarczają, aby pokryć równie wielkie koszty utrzymania ruchu kolejowego. 2. RUCH PASAŻERSKI Pojawił się obok ruchu towarowego, początkowo jako transport wewnętrzny dla pracowników kolejowych (kolej to duże odległości i przeważnie odludzia). Później pojawił się jako usługa, dla podatników - finansowana przez rząd, z ich podatków. 3. WSPÓŁISTNIENIE RUCHU TOWAROWEGI I PASAŻERSKIEGO NA PRZESTRZENI LAT Pozwolę sobie podzielić historię koleji, patrząc z ekonomicznego punktu widzenia: I. Kolej jest instytucją rządową, zmilitaryzowaną, nadrzędnym elementem gospodarki kraju i potężnym narzędziem militarnym. Całość zysków z ruchu towarowego przeznaczona jest na inwestycje, wspierane dodatkowo potężnymi dotacjami z budżetu państwa, b. często z funduszy ministerstwa wojny. Nie istnieje problem opłat za grunty, dzierżawy terenów i własności poszczególnych jednostek. Ruch pasażerski jest minimalny w porównaniu z ruchem towarowym, co powoduje, iż koszty z nim związane są giną w przychodach. II. Centralizacja okręgów przemysłowych, rolniczych, rozwój miast - powoduje, że społeczeństwo stake się coraz bardziej mobilne, wzrasta ilość ruchu pasażerskiego - pojawia się problem maksymalnej przepustowaści linii, wzrastają koszty organizacji wzmożonego ruchu kolejowego. Kolej pozostaje jednak nadal strategiczną gałęźią przemysłu. III. Kolej staje się potężną fabryką - molochem coraz trudniejszym w zarządzaniu - coraz trudniej określać koszty poszczególnych jej elementów i rozdział środków - prowadzi to do pierwszych prób komercjalizacji koleji - powstają samodzielne i podległe jednostki - na razie w ramach okręgów przwozowych i dalej pod egidą mistra wojny. Ruch przewozowy staje się codziennością, ceny przewozów pasażerskich spadają 'na łeb' - na podróż stać zwykłego szaraka, co powoduje drastyczny wzrost kosztów. Zaczynają się dyskusje: 'Kto ma za to płacić ?'. IV. Zaczyna się historia bardzo nowoczesna - pojawia się pomysł całkowitego skomercjalizowania rynku przewozów kolejowych, prywatyzacji linii - zaczynają się przetaczania pieniędzy pomiędzy zakładami kolejowymi, koleją a niekolejowymi jednostkami terytorialnymi - we wszystkim oczywiście partycypuje podatnik. Koleje całej Europy przechodzą reorganizacje: Anglia - kolej zostaje sprywatyzowana - totalna klapa! mnożą się małe firmy przewozowe, które oszczędzają na bezpieczeństwie ruchu, co doprowadza do kilku poważnych wypadków i katastrof kolejowych, rośnie niezadowolenie wśród pracowników kolei, powodowane pogarszającymi się warunkami pracy. Francja - Próba podziału przedsiębiorstwa na dwie części zostaje wstrzymana poprzez strajki kolarzy, reorganizacja ogranicza się praktycznie do rewolucji technicznej (silne i prężnie działające ZZ). Niemcy - Ruch pasażerski i towarowy zostają rozdzielone, współdziałające w holdingu, dobra (od zawsze) kondycja finansowa przedsiębiorswa nie zostaje zachwiana w większym stopniu. BTW: Uważam, że DB mogły sobie na to pozwolić, gdyż dotacje do niej były zawsze utrzymywane na wysokim (odpowiednim do potrzeb) poziomie, ponadto zawsze b. bużą wagę przywiązywały do rozwoju ruchu towarowego, nie zaniedbując go, skupiając się wyłącznie na zakupie wagonów serii 142A i 144A 'dla posłów' (aluzja do reorganizacji, której nie omówie, ze względu na jej anormalne założenia i przebieg). 4. TRANSPORT KOLEJOWY vs DROGOWY W WARUNKACH URYNKOWIENIA Skupię się tu na ruchu pasażerskim - którego klientami z definicji są podatnicy (choć wyniknie z tego jedna przykra dla nich sprawa - że do drogopwych przewozów towarowych, z których zyski czerpią wyłącznie przewoźnicy, także dopłaca podatnik). B. często się słyszy; 'samochodem jest taniej' - dlaczego ? Przecież na logikę, powinno być odwrotnie. Zastanówmy się sięc, kto pokrywa koszty jednego i drugiego rodzaju transportu: Koszty eksploatacyjne musi pokryć przewoźnik w jednym i w drugim przypadku, które w transoprcie kolejowym są o wiele niższe w przeliczeniu na T*km przwożonego ładunku. Problemem są natomiast koszty utrzymania dróg. W transporcie kolejowym szlaki, zabezpieczenie ruchu, służby porządkowe, itp. utrzymuje przewoźnik - czyli kolej, a kolej państwowa to podatnik. Nie inaczej jest w przypadku transportu drogowego - drogi, policję drogową, itp. też utrzymuje podatnik, a cena za przwóz koleją i samochodami jest porównywalna, co biorąc pod uwagę w/w przeze mnie wskaźnik przemawia na korzyść kolei (P = d[T*mk] / dt). Wynika z tego, że zarówno kolej jak i P.T.Drogowego utrzymywani są przez podatników, tyle tylko, że w transporcie drogowym tego tak bardzo nie widać. Teraz zaczyna się zasadniczy wątek tego wywodu (i pytanie do sz. kolegów): Jak powinien kształtować się podział kosztów pomiędzy podatników, każda z poniższych grup pokrywa bowiem ich część: a\ klienci w postaci fizycznej (płacąc za bilet) b\ płatnicy VAT c\ płatnicy pod. doch. od osób prawnych (uwaga: ruch towarowy traktujemy jak niezależne dochodowe przedsiębiorstwo) d\ płatnicy pod. doch. od osób fiz. I progu e\ płatnicy pod. doch. od osób fiz. II progu f\ płatnicy pod. doch. od osób fiz. III progu g\ budżet państwa ze środków uzyskanych na poczet deficytu budżetowego h\ budżet państwa z wypracowanych przez P.P. zysków. ...o czy zapomniałem ? I na koniec pytanie dodatkowe: Jak zminimalizować wewnętrzne koszty administracyjne - wzajemne płatności międzyzakładowe (zakłady kolejowe), płatności gminy-kolej, itp. Moje propozycje: 1. Eksterytorialne grunty kolejowe (własność rządu) 2. Niematerialne rozliczenia pomiędzy P.P, jedn. terytorialnymi, itp. 3. Decentralizacja organów decyzyjnych, w ramach okręgów przewozowych. 4. Militaryzacja organizacji i P.P. 5. Upaństwowienie strategicznych gałęzi przemysłu. Liczę na czynny udział w dyskusji osoby mające coś ciekawego do powiedzenia, jednocześnie liczę na kompletny bojkot tematu, przez osoby mające do powiedzenia jedynie 'też tak myślę' albo 'ja też'. Rp 1 ! -- __-=~=-_________-=~=-__ _____|--_____ ~ /_||\ ## PKP ET22## /||_\ / ___ DEC=~\ ~ \ || ## ## # ## ## || / |_\|___|________/| ~ /~()()()~~~~~~~~~()()()~\--()() ()() ~ ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Tomasz Samborski | zozo@kolej.pasjo.net.pl +48 0501 470 669 | http://kolej.pasjo.net.pl/~zozo -- Laboratorium Komputerowe Samborski 31-868 Kraków os. 2 Pułku Lotniczego 19/94 biuro@samborski.cc.pl +48 (0501) 470 669 -- Internetowe Forum Dyskusyjne - http://www.newsgate.pl