parowóz Px49

parowóz Tx28-1274

parowóz Tx-1958 (HF)

To wszystko zaczęło się 18 września 1922 roku...

"75 lat to ładny wiek. Dobre zdrowie naszej jubilatki to wynik ciągłego ruchu, pracy. Przez te lata ani na chwilę nie miała odpoczynku. Początkowo - jako Sejmikowa Kolej Wąskotorowa, potem jako Powiatowa, Dojazdowa i wreszcie - Muzealna.

Myśl o jej budowe powstała zaraz po zakończeniu I wojny, już w 1919 roku. Ciężkie to były czasy i pierwszy odcinek z Sochaczewa do Tułowic otwarto dopiero 18 września 1922 roku.

parowóz LAS, Ty-830

Od pierwszych dni, jeszcze przed oficjalnym otwarciem woziła drewno do odbudowującego się ze zniszczeń wojennych Sochaczewa. W następnym roku dotarła w głąb Puszczy, do Piasków Królewskich, a w 1924 - do Wyszogrodu. Woziła ludzi i towary, raz jej powodziło się lepiej, raz gorzej. Nie wytrzymała konkurencji z samochodami i 30 listopada 1984 roku po raz ostatni przewiozła pasażerów.

Już nazajutrz przejęło ją Muzeum Kolei Wąskotorowej. I dalej pełni swoją rolę przewoźnika, teraz jako atrakcja turystyczna.

[tekst z okolicznościowego biletu]

parowóz Px48-1755

Przenosimy się 75 lat później...

20 września 1997 roku odbyła się mała uroczystość jubileuszu "kolejki", jak zwykliśmy traktować te "małe koleje" - trochę z przymrużeniem oka, trochę jak zabawki, trochę jako atrakcję turystyczną, którymi niewątpliwie koleje wąskotorowe są w Europie Zachodniej.

Tymczasem skromny jubileusz zgromadził nie byle jakich gości. Wysocy rangą przedstawiciele PKP, grono fascynatów kolei i pracowników Muzeum.

parowóz Px29-1704

Przed rozpoczęciem uroczystości, dane mi było zwiedzić szybko zgromadzone w Muzeum zbiory. A jeżeli wierzyć zapewnieniom - Muzeum Kolejnictwa w Warszawie, Oddział Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie posiada najliczniejsze w Europie zbiory taboru kolei wąskotorowej. Szkoda tylko, że znakomita większość kolekcji jest zimna, martwa i głucha.

Wracając do zbiorów, poczytajmy fragment małego folderu poświęconego Muzeum, zredagowanego przez niewątpliwy autorytet wiedzy kolejowej, wąskotorowej w szczególności - Bogdana Pokropińskiego.

wagon motorowy MBd1-130

lokomotywa spalinowa Lyd1-226

"Cała kolej, jak również tory wystawowe, posiadają szerokość 750 mm, zachowano jednak pewne wyjątki dla jednostek o innych szerokościach torów stosowanych w Polsce, np. 600, 785, 1000 mm. [...]

Na wystawie stoją parowozy polskie: Px48, Px49, Kp4, dwuosiowe Rysie, trzyosiowy Las, ostatni egzemplarz parowozu Wisła Tx28 oraz paroiwozy budowy niemieckiej z firm: Krauss, Boersig, Henschel, Orenstein & Koppel, Zobel, czy też Buddich. [...]

Lokomotyw spalinowych wyeksponowano niewiele, ale znajdują się tu bardzo interesujące małe dwu- i trzyosiowe lokomotywki, przeważnie budowy powojennej, za wyjątkiem jednej z lat dwudziestych, wykonanej w firmie Orenstein & Koppel. [...]

pociąg specjalny z parowozem Px29-1704 w Tułowicach

Wagony towarowe znajdujące się na wystawie, to wachlarz przeróżnych konstrukcji i typów, pochodzących z różnych lat i wielu kolei wąskotorowych. [...]

Na szczególną uwagę zasługuje jednak tabor czynny, który składa się z następujących jednostek: parowozu PKS3 firmy Orenstein & Koppel z roku 1924 typ Dn2t, parowóz Px29-1704 z Warszawskiej Spółki Budowy Parowozów z roku 1929 typ Dh2 i parowóz Px48-1755 z Fabloku Chrzanów z roku 1951 typ Dh2. Czynne są lokomotywy spalinowe trzyosiowe serii Lyd1 nr 226 i 251."

 

No i sama uroczystość...

powrót do Sochaczewa

lokomotywa spalinowa Lxd2-250

...rozpoczęła się paradą pojazdów wąskotorowych. Trzy parowozy, spalinowy wagon motorowy i lokomotywa Lyd1 z dostojeństwem wręcz niegodnym "małej kolei", aczkolwiek usprawiedliwionym wagą wydarzenia, wolno przejechały po torze, wzdłuż peronu i obserwującej je publiczności. Potem przyszła pora na podstawienie pociągu specjalnego, do którego wstęp możliwy był za okazaniem biletu-zaproszenia, na którym napisano:

BILET STREFOWY
SERIA JUB 75
Ważny
na pociąg osobowy kl. 2
w wagonie krytym,
na miejsce twarde.
Pociąg nr
specjalny jubileuszowy
Sochaczew Wąsk. - Tułowice
Opłata za przejazd zł: dziś gratis

Mimo prędkości wręcz żółwiej, czas w pociągu płynął bardzo szybko na dyskusjach i podziwianiu mazowieckiego krajobrazu. Towarzystwo wróciło do Sochaczewa pod wieczór, zmęczone bogatym programem dnia i sponsorowanym złotym napojem Królewskich Browarów Warszawskich.

WSTECZ!