Linia kolejowa Toruń - Czarnowo k. Torunia

Linia kolejowa Toruń - Czarnowo k. Torunia

Linia kolejowa Toruń - Czarnowo k. Torunia powstała :
a) na odcinku Toruń Mokre (dzisiaj Wschodni) - Toruń Północny 06.1909 r., dla ruchu osobowego
udostępniony 28.02.1910 r.;
b) na odcinku Toruń Północny - Czarnowo k. Torunia 28.02.1910 r.
Linia ta była własnością powiatu toruńskiego. Miała za zadanie obsługiwać lokalny ruch osobowy i towarowy na potrzeby okolicznych wsi. Kilkakrotnie istniał plan późniejszego połączenia tej linii z Czarnowa do Fordonu (ok. 5 km. do linii Bydgoszcz - Fordon - Chełmża), jednakże nigdy nie został zrealizowany. Po raz pierwszy planowano to połączenie jeszcze przed I wojną światową, po raz drugi w końcu lat dwudziestych (tu korespondencja w tej sprawie), po raz trzeci plan ten "odżył" (wraz z planem całkowitej odbudowy rozebranej linii) w roku 2002.
Na potrzeby ruchowe wybudowano w poszczególnych miejscowościach budynki stacyjne, prawie wszystkie według takiego samego planu. Jedynie w Czarnowie wybudowano budynek połączony z jednostanowiskową parowozownią zwrotną.
Na trasie kolei były następujące przystanki osobowe wraz z budynkami:
a) stacja Czarnowo - budynek parowozowni i dworca, magazyn, budynek pracowniczy;
b) przystanek Toporzysko (d. Toporzystko) - budynek dworca, rampa wyładowcza mała;
c) przystanek Zła Wieś (d. Zławieś) - budynek dworca, rampa wyładowcza mała;
d) przystanek Pędzewo - budynek dworca, rampa wyładowcza mała;
e) przystanek Smolno Szerokie - budynek dworca, rampa wyładowcza duża;
f) przystanek Górsk - budynek dworca, rampa wyładowcza mała;
g) przystanek Rozgarty - budynek dworca(?), rampa wyładowcza mała;
h) przystanek Przysiek k. Torunia - budynek dworca, rampa wyładowcza mała.
Budynki wykonane były z czerwonej cegły, kryte dachem dwuspadzistym, pokrytym dachówką. Koło budynków wybudowano mały magazynek, również z cegły. Pomiędzy nimi ustawiono pompę ręczną do wody. Budynek dworca służył jako pomieszczenie ruchowe oraz mieszkalne dla obsługi posterunku. Do niego przylegała drewniana poczekalnia.
Ruch na trasie obsługiwały pociągi mieszane, osobowo - towarowe, stąd też czas jazdy był stosunkowo długi. Trudno dziś pokusić się o stwierdzenie, jakimi parowozami prowadzony był ruch. Na stacji końcowej w Czarnowie nie widać żadnej pozostałości po istniejącej być może tam obrotnicy.

Przebieg linii kolejowej według mapy turystycznej z 1968 roku.

MAPY LINII KOLEJOWEJ:

		Przebieg linii kolejowej przez Toruń według mapy turystycznej z 1968 roku.

		Dokładny przebieg linii kolejowej według mapy wojskowej z 1986 roku. Spakowane ZIP-em: 350 KB Legenda: kolor niebieski - odcinek istniejący do dziś kolor czerwony - odcinek już nieistniejący

STARE ROZKŁADY JAZDY:

		1922 r. Rozkład jazdy pociągów na linii Toruń-Mokre - Czarnowo i z powrotem (tabl. 62 "Rozkładu Jazdy PKP oraz kolejek podjazdowych ważny na rok 1922.")

		1926 - 1927 r. Rozkład jazdy pociągów na trasie Toruń Płn. - Czarnowo k. Torunia (tabl. 24 "Rozkładu jazdy - zimowego 1926 - 1927 r.")

		1933 r. Rozkład jazdy pociągów na linii Toruń - Czarnowo, przepisany z Urzędowego Rozkładu Jazdy ważnego od 15 maja 1933 roku. Przysłał: Piotr Marciniak z Warszawy.

		1939 r. Rozkład jazdy pociągów na trasie Toruń Mokre - Czarnowo k. Torunia (tabl. 120 "Rozkładu jazdy - lato 1939 r.")

		1950 - 1951 r. Rozkład jazdy pociągów na trasie Toruń Mokre - Czarnowo k. Torunia (tabl. 426 "Rozkładu jazdy - zima 1950/51.") Przysłał: Witold Brejlak.

Ruch kolejowy na linii prowadzono do połowy lat 60-tych. Później linię zamknięto. Przez wiele lat (do połowy lat 70-tych) pełniła ona rolę bocznicy, na której gromadzono wagony towarowe, przeznaczone do kasacji. Potem zaczęto demontować tory, podkłady, zniknęły słupy telefoniczne (były kiedyś drewniane) a nawet słupki hektometrowe. Te zmiany wyglądu linii mogłem już obserwować.
Stan aktualny (na dzień 14.06.2000 r.) ukazują niniejsze fotografie. Próba odtworzenia przeszłości pokazana jest na szkicach, jednocześnie zaznaczone jest na nich miejsce i kierunek wykonywanych zdjęć. Zamieszczona legenda jest wspólną dla wszystkich szkiców.
Zadziwiająca jest tęsknota żyjących w tej okolicy ludzi do kolei. Niektórzy żyją tam już od kilku pokoleń, pracowali przy obsłudze tej linii, mieszkają w "jej" budynkach, bardzo ciepło do dziś ją wspominają. Poza jednym przypadkiem (Smolno Szerokie) do dziś na budynkach istnieją nazwy stacji, a w Toporzysku nieżyjący już dzisiaj zawiadowca zakazał swoim dzieciom (teraz już w podeszłym wieku) zamalowywać nazwę (z opowiadań wspólczesnych mieszkańców).


1. Parowozownia z dworcem.		2. Magazyn		3. Budynek pracowniczy.

Przedstawione budowle są jedynymi, zachowanymi na stacji końcowej. Oprócz nich na terenie jest wybudowanych kilka budynków z płyty żelbetowej (budowa z lat 70-tych). W budynku parowozowni zwraca uwagę przebudowany wjazd do hali (kiedyś miał obramowanie okrągłe). Budynki prezentują typowy styl budownictwa kolejowego z początku XX wieku. Na stacji brak jakiegokolwiek śladu po torach, innych urządzeniach. W końcu lat 60-tych z szosy Toruń - Bydgoszcz widać było jeszcze ustawiony na stacji skrajnik. Aktualnie teren stacji jest ogrodzony, wystawiony na sprzedaż.


4. Budynek dworca.		5. Widok rampy małej, w oddali pośrodku budynek dworca, droga biegnie po "torowisku".		Szlak na nasypie o wysokości ok. 2 m. pomiędzy stacjami Toporzysko a Złąwsią.

Bardzo ciekawa stacja. Aktualnie budynek dworca zamieszkały przez rodzinę, pracującą kiedyś na czynnym w tym miejscu posterunku ruchu. Napis na dworcu z nazwą stacji w dalszym ciągu czytelny, spod niego przebija nazwa niemiecka z czasów okupacji - Amthal. Jak można zauważyć, stacja przed wojną nazywała się Toporzystko, po wojnie Toporzysko.
Do budynku i rampy wyładunkowej dochodzi brukowana droga, na terenie dworca jest zachowana oryginalna pompa ręczna do wody. Niestety, drewniana poczekalnia dla podróżnych została rozebrana.
Budynek do dziś jest własnością PKP, tam płacony jest czynsz za mieszkanie w budynku!!!


6. Widok stacji - po lewej budynek dworca, w tle rampa mała.		7. Nazwa stacji na budynku dworca.		8. Przepust na strumyku, w tle budynek stacji.

Trudno dzisiaj określić, czy tory stacyjne przebiegały tak, jak na pokazanym wyżej schemacie czy też przebiegały pomiędzy budynkami pokazanymi na zdjęciu nr 6. Napis dworcowy wskazuje jednak na przebieg pokazany na planie. Zwraca uwagę nazewnictwo stacji - przed wojną była to Zławieś, później Zła Wieś. Na napisie można zauważyć prześwitującą starą nazwę stacji. W oddali (w stronę Czarnowa) po prawej znajduje się mocno zniszczona rampa mała.
Ciekawą konstrukcją jest pokazany przepust żelbetowy nad strumykiem. Po przepuście przebiegał tor w stronę Torunia oraz chyba droga dojazdowa do stacji (znaczna szerokość przepustu). Budynek po prawej stronie dworca też ma architekturę "kolejową", być może jest to budynek magazynu.

9. Budynek dworca.

Jedyny budynek na trasie, który ma wykorzystanie komercyjne. Kilka lat temu urządzono w nim bar dla kierowców. W związku z tym budynek wyremontowano, pokryto nowym dachem, otynkowanie ścian ukryło okazały napis z nazwą stacji. Po prawej stronie (poza zdjęciem) jedyna rampa wyładowcza duża (jej wymiary są dużo większe, niż ramp pozostałych).

Budynek stacji aktualnie jest zamieszkały. Jako jedyny ma zachowaną drewnianą wiatę, która pełniła kiedyś rolę poczekalni. Sam budynek jest odremontowany, nazwa stacji jest widoczna (przykrywa ją w większej części rosnące winorośle). Również zachowane są pozostałości rampy małej.

Powrót do strony głównej - kolej normalnotorowa.