Fordońska kolejka wąskotorowa.

Fordońska kolejka wąskotorowa

	Linia wąskotorowa o rozstawie 600 mm łączy ze sobą Zakład Ceramiczny w Bydgoszczy - Fordonie (dzisiaj Cegielnia Bydgoszcz S.A.) z kopalnią odkrywkową gliny. Powstała ona prawdopodobnie w latach 1956-58 gdy tworzono nową kopalnię gliny. Długość linii szacunkowo wynosi około 5 - 6 km. Pod koniec lat 60 - tych linia ta była dwutorową. Na początku lat 70 - tych jeden tor zdemontowano w związku z koniecznością poprowadzenia ciepłociągu do nowobudowanego osiedla mieszkaniowego Fordon. Na przełomie lat 80 - tych i 90 - tych linia była remontowana - poprawiono ułożenie torów. W lipcu 1999 roku ruch na linii wstrzymano, glina z kopalni do zakładu jest przewożona ciężarówkami. Kolejka pracuje tylko w obrębie stacji w zakładzie wożąc glinę z hałdy (gdzie dowożą ją samochody) do odległego o ok. 100 m zakładu ceramicznego. Zlikwidowano też niestrzeżony przejazd kolejowy przez ul. Fordońską na bocznicy normalnotorowej ze stacji Bydgoszcz - Fordon. W październiku zaczęto demontować tory wzdłuż ul. Fordońskiej, prędzej zdjęto je na terenie kopalni. Aktualnie większości torów już nie ma, pozostały tylko na przejazdach kolejowych oraz na stacji przy cegielnii, gdzie kolejka nadal kursuje. Tak więc następna "wąskotorówka"przechodzi do historii. Odchodzi ona bez fanfar, bez okolicznościowego przejazdu, w ciszy... W latach 70 - tych na temat tej kolejki ukazał się całostronicowy artykuł w codziennej bydgoskiej gazecie "Dziennik Wieczorny". Może ktoś bliżej zna dane tego artykułu, czekam na odpowiedź. Ponieważ mieszkamy w Fordonie (kilometr od zakładu), 4 sierpnia 1999 mój syn - Przemek, mając za dużo wolnego czasu, wybrał się do cegielni aby po raz ostatni uwiecznić to, co jeszcze pozostało. Kolejny "wypad" miał miejsce w listopadzie. Dziś kolejka podzieliła los wielu innych linii tego rodzaju. Kilka miesięcy temu, pod koniec 2000 r. przestała istnieć. Zlikwidowano ruch na stacji w cegielni, zdemontowano tory, przykryto asfaltem przejazd kolejowy nieopodal Zakładów Zbożowych. Cały teren "zaorano". Zniknął również cały tabor. Za kilka lat nikt nie powie że kiedyś istniała tu linia koleji wąskotorowej. Poniższe fotografie przedstawiają kolejkę po jej fizycznej likwidacji.

1.	Plan ogólny linii:



2.	Plan stacji wąskotorówki Zakładu Ceramicznego w Bydgoszczy:

	Plan sporządzono dnia 04.08.1999 r. gdy odbywał się jeszcze ruch kolejki. Numery lokomotyw są umowne i zostały użyte przy opisie poniżej. Dane taboru (04.08.1999 r.): Lokomotywa nr 1 (według planu): WLs40 Nr.1 8670(? - lub6)5 (numery naniesione farbą na obudowie kabiny), No - 137 Rok 1953 ZNTK Poznań w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) Pomalowana na kolor żółto - czerwony JEŹDZI!!! Lokomotywa nr 2 (według planu): WLs40 Nr.2 171-730 (numery naniesiony farbą na obudowie kabiny), No - 778 Rok 1958 ZNTK Poznań w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) silnik z 1972 roku Made in Poland (dane z silnika) Pomalowana na kolor czerwono - żółty JEŹDZI!!! Lokomotywa nr 3 (według planu): WLs40 164-730 (numer naniesiony farbą na obudowie kabiny), No - 286 Rok 1955 ZNTK Poznań w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) Pomalowana na kolor szary CHYBA JEŹDZI!!! (stała w drugim bydynku na terenie cegielni) Lokomotywa nr 4 (według planu): WLs40 276-700 (numer naniesiony farbą na obudowie kabiny), No - 2086 (dane z tabliczki znamionowej) Pomalowana na kolor szary (stała w drugim bydynku na terenie cegielni) CHYBA JEŹDZI!!! Lokomotywa nr 5 (według planu): WLs50 (!) No - 2316 Rok 1975 ZNTK im. 2 Armii Wojska Polskiego w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) silnik nr. 321, moc - 50 KM, rozstęp osi - 600mm, ciężar służbowy - 4t (dane z tabliczki wewnątrz kabiny) RDZEWIEJE!!! (szkielet z kabiną bez silnika) Lokomotywa nr 6 (według planu): WLs40 No - 877 Rok 1959 ZNTK Poznań w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) RDZEWIEJE!!! (szkielet z kabiną bez silnika) Lokomotywa nr 7 (według planu): WLs40 No - 2084 Rok 1959 ZNTK Poznań w Poznaniu (dane z tabliczki znamionowej) RDZEWIEJE!!! (kabina leży z lewej strony obok reszty lokomotywy)

3.	Poniżej przedstawiono fotograficzny zarys dziejów kolejki:

DAWNIEJ

DZIŚ


		Kopalnia odkrywkowa gliny (dźwig widoczny w tle). Z torów do niej prowadzących pozostał tylko ten rozjazd. Dziś (2001 r.) kopalnię zlikwidowano, teren wyrównano. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.


		Trasa z kopalni w kierunku cegielni. Także pozostawiono tylko tory na przejeździe. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.


	Tor prowadzący w kierunku cegielni, widoczny wiadukt (ul.Fordońska) oraz ciepłociąg. fot. Aleksander Maron, 1989 r.	Ten sam odcinek trasy 10 lat później. Obecnie (2001 r.) widoczne na zdjęciu tory już nie istnieją. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.


	Trasa wąskotorówki biegnąca wzdłuż ul. Fordońskiej w kierunku cegielni. fot. Aleksander Maron, 1989 r.	Trasa do cegielni wzdłuż ul.Fordońskiej. Podobnie jw. torów tych już nie ma. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.


	Linia skręca w prawo i chwilę później w lewo do cegielni (widoczne kominy). Wyrażnie widać drugi tor na przejeździe co świadczy o dawnej świetności tej linii. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.	To samo miejsce półtorej roku później. Tory zdemontowano a przejazd zaasfaltowano. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.


		Dalsza część linii, widoczny zakręt w lewo do cegielnii. I tutaj zdjęto tory, pozostały jedynie podkłady. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.


	WLs40 wyciąga koleby z hali nr 1 (znajduje się w niej taśmociąg dostarczający glinę do cegielni, której komin widać w tyle). fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.	Hala nr 1 i "zaorana" stacja kolejki. Dziś glinę z hałdy dostarcza się widocznym z prawej strony taśmociągiem. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.


Praca manewrowa z kolebami przed halą nr 1. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.	Koleby służące do przewozu gliny stojące na bocznicy przed halą nr 1. fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.


Lokomotywa Wls40 (nr 1 na planie) - w ruchu. fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.	Lokomotywa Wls40 (nr 2 na planie) - w ruchu. fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.


Druga hala znajdująca się na zagrodzonym terenie cegielni. Wewnątrz lokomotywy nr 3 i 4 (patrz opis poniżej). fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.	Wraki lokomotyw nr 5, 6 i 7 stojące na zagrodzonym terenie cegielni. fot. Przemysław Maron, 04.08.1999 r.	Ten sam plac i druga hala. Szok!!!! Brak torów, lokomotyw oraz koleb. Wywieziono nawet stojące wraki WLs-ek, a cały teren wyrównano. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.


Jedna z WLS-ek odpoczywa na placu pomiędzy halami. Jak przedstawiono wyżej nie ma już śladu po tak dużym ruchu. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.	Ta sama lokomotywa z boku. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.	Widok od strony placu do wnętrza hali nr 1. Pozostał kawałek toru, w głębi zsypy na glinę. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.


	Transport gliny na stacji w cegielni, w tle widoczne Zakłady Zbożowe. fot. Przemysław Maron, listopad 1999 r.	Dziś nic już nie zostało, piękny kolejowy krajobraz zamienił się w "zaorane" pole. fot. Przemysław Maron, 29.04.2001 r.