Akumulatorowe wagony motorowe.

Akumulatorowe wagony motorowe
typu Wittfeld
na podstawie referatu
Inż. Oskara Ogurka

Wagonów akumulatorowych posiadają Polskie Koleje ogółem 40. Są to 3-osiowe wagony pochodzenia niemieckiego, otrzymane po I wojnie światowej wraz z innym taborem.
Wagony te, posiadające po jednej osi napędnej i jednym stanowisku rozrządowym z baterią akumulatorową z przodu, połączone są w zespoły dwuczłonowe (w sposób podobny, jak parowóz z tendrem, patrz rys. 1 i 1a), tworząc 20 symetrycznych jednostek trakcyjnych, pracujących w Dyrekcjach: Toruńskiej, Pomorskiej i Wileńskiej.

Rys. 1. Zespół dwuczłonowy wagonów akumulatorowych
(90 miejsc do siedzenia).

Rys. 1. Zespół dwuczłonowy wagonów akumulatorowych
(82 miejsc do siedzenia).

Tabela przedstawiająca dane tachniczne poszczególnych wagonów akumulatorowych:
Stan na 01.06.1936 r.

UWAGA: Dane techniczne odnoszą się do jednego członu z każdego zespołu wagonów!!
Obydwa człony danego zespołu mają identyczne dane techniczne!!

Oznaczenie (1 człon + 2 człon)	90012 + 90013	90014 + 90015	90016 + 90017	90018 + 90019
Typ wagonu	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy
Producent	-	-	-	-
Masa służbowa (t)	63,45	59,03	59,03	67,42
Liczba miejsc siedzących normalnych/odchylnych	90/-	90/-	82/-	82/-
Liczba osi	3	3	3	3
Prędkość maksymalna (km/h)	60	60	60	60
Data uruchomienia na PKP	1919	1919	1919	1919
Silnik: - liczba - typ - moc (KM) - obroty (obr./min.) - liczba cylindrów - średnica cylindra (mm) - skok tłoka (mm) - rodzaj paliwa	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 90 - - - - elektryczność
Przekładnia: - rodzaj - typ (system)	- -	- -	- -	- -
Akumulator: - pojemność - napięcie	921 350	443 350	443 350	564 350
Uwagi	Z - 350 Uk - 302	Z - 130 Uk - 302	Z - 130 Uk - 302	Z - 180 Uk - 302

Oznaczenie (1 człon + 2 człon)	90020 + 90021	90022 + 90023	90024 + 90025	90031 + 90032
Typ wagonu	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy
Producent	-	-	-	-
Masa służbowa (t)	63,45	59,03	63,45	63,45
Liczba miejsc siedzących normalnych/odchylnych	82/-	82/-	82/-	82/-
Liczba osi	3	3	3	3
Prędkość maksymalna (km/h)	60	60	60	60
Data uruchomienia na PKP	1919	1919	1919	1919
Silnik: - liczba - typ - moc (KM) - obroty (obr./min.) - liczba cylindrów - średnica cylindra (mm) - skok tłoka (mm) - rodzaj paliwa	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność
Przekładnia: - rodzaj - typ (system)	- -	- -	- -	- -
Akumulator: - pojemność - napięcie	921 350	443 350	921 350	921 350
Uwagi	Z - 300 Uk - 302	Z - 130 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302

Oznaczenie (1 człon + 2 człon)	90033 + 90034	90035 + 90036	90037 + 90038	90039 + 90040
Typ wagonu	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy
Producent	-	-	-	-
Masa służbowa (t)	63,45	63,45	63,45	67,42
Liczba miejsc siedzących normalnych/odchylnych	82/-	82/-	82/-	82/-
Liczba osi	3	3	3	3
Prędkość maksymalna (km/h)	60	60	60	60
Data uruchomienia na PKP	1919	1919	1919	1919
Silnik: - liczba - typ - moc (KM) - obroty (obr./min.) - liczba cylindrów - średnica cylindra (mm) - skok tłoka (mm) - rodzaj paliwa	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 90 - - - - elektryczność
Przekładnia: - rodzaj - typ (system)	- -	- -	- -	- -
Akumulator: - pojemność - napięcie	921 350	921 350	921 350	564 350
Uwagi	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 180 Uk - 302

Oznaczenie (1 człon + 2 człon)	90041 + 90042	90043 + 90044	90045 + 90046	90047 + 90048
Typ wagonu	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy
Producent	-	-	-	-
Masa służbowa (t)	63,45	63,45	63,45	63,45
Liczba miejsc siedzących normalnych/odchylnych	82/-	82/-	82/-	82/-
Liczba osi	3	3	3	3
Prędkość maksymalna (km/h)	60	60	60	60
Data uruchomienia na PKP	1919	1919	1919	1919
Silnik: - liczba - typ - moc (KM) - obroty (obr./min.) - liczba cylindrów - średnica cylindra (mm) - skok tłoka (mm) - rodzaj paliwa	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność
Przekładnia: - rodzaj - typ (system)	- -	- -	- -	- -
Akumulator: - pojemność - napięcie	921 350	921 350	921 350	921 350
Uwagi	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302

Oznaczenie (1 człon + 2 człon)	90049 + 90050	90051 + 90052	90053 + 90054	90055 + 90056
Typ wagonu	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy	akumulatorowy
Producent	-	-	-	-
Masa służbowa (t)	63,45	63,45	63,45	59,03
Liczba miejsc siedzących normalnych/odchylnych	82/-	82/-	82/-	82/-
Liczba osi	3	3	3	3
Prędkość maksymalna (km/h)	60	60	60	60
Data uruchomienia na PKP	1919	1919	1919	1919
Silnik: - liczba - typ - moc (KM) - obroty (obr./min.) - liczba cylindrów - średnica cylindra (mm) - skok tłoka (mm) - rodzaj paliwa	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność	2 elektryczne 80 - - - - elektryczność
Przekładnia: - rodzaj - typ (system)	- -	- -	- -	- -
Akumulator: - pojemność - napięcie	921 350	921 350	921 350	443 350
Uwagi	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 300 Uk - 302	Z - 130 Uk - 302

	Opis skrótów: Z - zasięg Uk - napięcie końcowe

	Fotografie jedynego zachowanego do dziś wagonu akumulatorowego nr 090802: 24. 06. 1989 r. - stacja Nowy Dwór Gdański:


Widok z boku (nadbudowa z desek deformuje trochę sylwetkę). fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.		Widok lekko z boku od przodu (widać dokładnie nadbudowę z desek). fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.		Widoczny numer serii wagonu akumulatorowego: 090802 fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.


Osie napędne wagonu. fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.		Oś toczna. fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.		Widok przejścia z jednego członu zespołu do drugiego. fot. Aleksander Maron, 24.06.1989 r.

Ten sam wagon krótko przed odbudową:

Poniższe zdjęcia opublikowano za zgodą ich autora, p. Pawła Mierosławskiego.


Zespół przed odbudową. fot. Paweł Mierosławski.		Jego wnętrze przed odbudową. fot. Paweł Mierosławski.

I po odbudowie w czerwcu 1995 roku dzięki staraniom "Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei":


Zespół akumulatorowy w całej okazałości. fot. Paweł Mierosławski		Wnętrze przedziału pasażerskiego po odbudowie. fot. Paweł Mierosławski.

Akumulatorowy zespół trakcyjny
w Piotrkowie.
fot. Paweł Mierosławski, 1996 r.