Szczegóły dotyczące wykonywania trakcji elektrycznej na makiecie opisał T.Dąbrowski w [SK1,2/98].
Na tej stronie zamieszczone będą początkowo pewne dodatkowe pomysły dotyczące tego tematu:
jak obliczyć odchył sieci na łuku, jak montować słupy trakcyjne, jak robić przęsła sieci trakcyjnej.
Jak obliczyć gęstość rozstawienia słupów trakcyjnych na łuku
Na kolei słupy na łuku rozstawione są tak, aby przewód jezdny mieścił się pomiędzy
zewnętrzną szyną a środkiem toru. Na makiecie możemy złagodzić te warunki - wystarczy
ażeby przewód mieścił się pomiędzy zewnętrzną a wewnętrzną szyną. Problemem są tu ostre
łuki - nawet stosowanie dodatkowych słupów odciągających nie wiele pomaga - trakcja
elektryczna wygląda groteskowo. W przypadku makiet modułowych lub segmentowych łuki
nie są elementem tak krytycznym jak w przypadku układu torowego na planie prostokąta, i promień łuku można
zwiększyć z standardowych 38 cm do nawet 150 cm. Pozwala to na stosowanie
przęseł o długości 40 cm bez pośrednich odciągów, co wygląda już dosyć realistycznie
(i tak jest skrócone 2x w stosunku do oryginału).
Dosyć smęcenia, a teraz obiecane konkrety: jak policzyć odchyłkę na łuku?
Na powyższym rysunku pokazano koło jakie zatacza zewnętrzna szyna, o promieniu R, z którego wycięto łuk
o długości
L = a*R
Jeśli łuk przetniemy dwusieczną kąta a, to
zauważymy że długość tej dwusiecznej
x+d = R, stąd można obliczyć d.
Trójkąt o bokach x, y i R ma kąt
prosty, dzięki temu
x/R = cos(a/2)
a więc
d = R*(1 - cos(a/2))
y = R*sin(a/2)
Tak więc znając R oraz jedną z tych wielkości: długość łuku L lub
długość przęsła 2*y lub kąt, można wyliczyć odchyłkę d.
Wykonywanie słupów EST z blachy miedzianej/mosiężnej
Słupy EST zbudowane są z dwóch C-owników połączonych nakładkami,
jak na tym rysunku (17kB, źródło: T.Dąbrowski).
Mam następującą propozycję wykonania takiego słupa:
-
Potrzebny jest wzornik - gruba (5..10 mm) płyta aluminiowa lub stalowa (podstawa),
oraz trzy stalowe płytki o grubości 1 mm i wysokości 100 mm.
Dwie płytki powinny mieć możliwość przykręcania
do podstawy, natomiast trzecia powinna mieć szerokość (dla skali H0) 2.5 mm (najlepiej
znitować kilka płytek 1 mm ze sobą, wyciąć a następnie rozdzielić - wtedy się nie zdeformuje przy wycinaniu
takiego cienkiego paska)
-
W podstawie oraz w płytkach 1 i 2 należy wywiercić i nagwintować otwory F3 w taki sposób,
aby można było te płytki przytwierdzić w dwóch pozycjach: 1 - równolegle do siebie (d=3 mm)
oraz 2 - lekko skośnie ((d=2.5 ... 4.5 mm).
Kolorem czerwonym oznaczono otwory w płytkach, kolorem czarnym - w podstawie.
- Można ściągnąć plan wzornika w formacie CorelDRAW! 5.0 w skali 1:10
- Kładziemy pasek blachy 0.3 mm na wzorniku w pozycji 1 a następnie wygniatamy ceownik naciskając trzecim wąskim paskiem.
Piłką włosową lub czymś podobnym ucinamy wystające paski, szlifujemy krawędzie,
a następnie odkręcamy płytki i dociskamy je do siebie (między nimi ciągle jest trzeci wąski pasek).
- Po zrobieniu dwóch ceowników wycinamy z blachy wąski pasek (1.8 mm), cynujemy go i tniemy na kawałki o odpowiedniej długości,
tak jak wynika z rozmiarów poszczególnych nakładek.
- Płytki przykręcamy w pozycji 2, ceowniki kładziemy na boku wzdłuż płytek wzornika, między nie
wsuwamy klin z tektury aby C-woniki nie przesuwały się i nie przewracały.
- Cynujemy miejsca gdzie będą przylutowane nakładki (co 11 mm), po czym odwracamy oba ceowniki i też cynujemy.
- Rozkładamy nakładki w odpowiednich miejscach (na wzorniku można to oznaczyć rysami lub cienkopisem)
- Płomieniem dobrej zapalniczki (nie jednorazówki) podgrzewamy szybko poszczególne nakładki, aby cyna uległa stopieniu.
- Odwracamy ceowniki, kontrolując czy wszystko jest przylutowane, i przylutowywujemy tą samą metodą z drugiej strony.
- Potem podam sposób na wysięgniki.
C.d.n.
Na ogół modelarze wykonują przewody sieci trakcyjnej z drutu miedzianego, lutując wieszaki itp. osprzęt.
Miedź jest mało wytrzymała na rozciąganie, toteż przewody muszą być dosyć grube - znacznie grubsze niż to wynika
z przeliczenia. Na dodatek połączenia lutowane są z reguły mało estetyczne. Całość wygląda wręcz fatalnie,
jeśli nie pomalujemy tego na czarno (czarny kolor zmniejsza optycznie a ponadto jest to naturalny kolor spatynowanych
przewodów).
Proponuję alternatywne rozwiązanie, niestety jeszcze nie przetestowane:
przewód jezdny wykonać z cienkiego drutu stalowego (np. 0.5 mm), linę nośną
też z drutu stalowego ale cieńszego (np. 0.3 mm), wieszaki z drutu miedzianego 0.3 mm.
Drut stalowy może pochodzić np. ze struny do gitary lub fortepianu.
Pytanie: jak połączyć wieszaki z liną nośną i przewodem jezdnym? Przecież się tego
nie da lutować!
Ale można zgrzewać za pomocą zgrzewarki oporowej.
Zgrzewarka oporowa jest zbudowana podobnie jak lutownica transformatorowa,
tyle że bardzo grube uzwojenie wtórne nie służy do grzania drucika. Uzwojenie
to jest normalnie rozwarte, oba końce wyposażone są w stożki. Te stożki za pośrednictwem
sprężynującej dźwigni ściskają na moment zgrzewane elementy i w tym momencie przepływa
silny impuls prądowy o dużej gęstości.
Niestety nie da się chyba przerobić lutownicy transformatorowej na zgrzewarkę -
za mała wydajność prądowa i groźba uszkodzenia.
Ale może jakiś znajomy może udostępnić? Albo też
zróbmy ją sami!