Wałbrzych i okolice

Wałbrzych i okolice:

Już przejeżdżając zimą przez stację Wałbrzych Główny można zauważyć stojące przed lokomotywownią w kłębach pary i dymu parowozy. Szczególnie ładnie wygląda to po zmroku, kiedy maszyny te oświetlane są przez latarnie. Jak się okazuje, podobno tamtejsza lokomotywownia nie posiada własnego systemu ogrzewania i dlatego właśnie z Jaworzyny Śląskiej sprowadzane są parowozy w celu podłączenia ogrzewania.

Poza tym wart obejrzenia jest też wiadukt kolejowy na linii Wałbrzych -- Nowa Ruda, zwłaszcza że mając trochę więcej czasu można przejść kawałek w kierunku na Nową Rudę i zobaczyć jeden z najdłuższych tuneli w Polsce (a mając jeszcze więcej czasu można przejechać się tam pociągiem ;-).

Trochę historii:

Do Wałbrzycha kolej dotarła już w połowie XIX w., kiedy to 01.03.1853r. otwarto liczącą 17,6 km linię Świebodzice -- Szczawienko -- Wałbrzych Miasto (właścicielem była Kolej Wrocławsko--Świdnicko--Świebodzicka czyli BFE). Wybudowano też linię umożliwiającą dojazd do stacji Wałbrzych (obecnie Wałbrzych Fabryczny). Biegła ona wzdłuż doliny Pełcznicy aż do kopalni w Sobięcinie (obecnie szyb "Wojciech" kopalni Wiktoria w Wałbrzychu), gdzie po zmianie czoła pociągu można było kontynuować jazdę do (dawnej) stacji Wałbrzych.
Następną linią prowadzącą do Wałbrzycha była linia z Jeleniej Góry przez Marciszów (51,3 km), którą otwarto 15.08.1867r. w ramach budowy Śląskiej Kolei Górskiej. W kolejnym roku (28.05.1968r.) otwarto linię Wałbrzych Fabryczny -- Wałbrzych Miasto (4,7 km), przy czym poprowadzono ją na nasypie, co pozwoliło uniknąć kłopotliwej zmiany czoła pociągu. Właśnie ta trasa jest obecnie wykorzystywana, zaś należąca do BFE linia biegnąca na poziomie ulic miasta była do 1888r. wykorzystywana jako linia drugorzędowa, później przekształciła się w bocznicę i z czasem została zlikwidowana.
Kolej Wrocławsko--Świebodzicka od dawna dążyła do uzyskania własnego połączenia z siacią kolei austriackich. Koncesję usyskała 17.08.1873r. a w ciągu czterech lat wybudowano linię Szczawienko -- Biały Kamień -- Buguszów Gorce Wsch. -- Mieroszów -- Mezimesti (15.05.1877r.) o długości 32,5 km. Dzięki wybudowaniu nowego szlaku ze Szczawienka do Buguszowa można było prowadzić ruch tranzytowy niezależnie od kolei państwowych, z ominięciem centrum zagłębia wałbrzyskiego. Jednak ze względu na otwartą wcześniej linię tranzytową przez Międzylesie, przejście w Mieroszowie miało jedynie znaczenie lokalne.
Około 1874r. przyznano środki na budowę linii łączącej Wałbrzych z Kłodzkiem. Na odcinku Wałbrzych -- Ludwikowice potrzeba było wykuć aż trzy tunele oraz wybudować osiem dużych, stalowych mostów i wiaduktów (najwyższy z nich, położony w rejonie Nowej Rudy, liczy około 32 metry wysokości i jest jednym z najwyższych na Śląsku). Odcinek z Kłodzka do Nowej Rudy otwarto 15.10.1879 zaś całość rok później.
Plany elektryfikacji głównej magistrali Śląskich Kolei Górskich (Lubań Śląski -- Wałbrzych -- Jaworzyna Śląska) wraz z odgałęzieniami do Mieroszowa, Lubawki, Horni Polubny i połączeniem Jelenia Góra -- Kowary -- Kamienna Góra opracowano w roku 1908. Wybór tych włanie linii był spowodowany ich trudnym profilem, niekorzystnymi warynkami klimatycznymi podczas zimy oraz niewielkimi odległościami pomiędzy stacjami, które ty czynniki sprawiały trudności w obsłudze tych linii trakcją parową. Poza tym nie miały one już znaczenia strategicznego, co pozwalało na eksperymenty. Środki na budowę przyznano w roku 1911. Zdecydowano się na syatem 15 kV, 16 2/3 Hz. W pierwszej kolejności zamierzano zelektryfikować linię Lubań Śląski -- Gryfów Śląski -- Jelenia Góra -- Marciszów -- Wałbrzych -- Jaworzyna Śląska wraz z odgałęzieniami. Prace rozpoczęto już w maju 1912r. na jednotorowym odcinku Szczawienko -- Szczawno Zdrój -- Kuźnice Świdnickie (obecnie Boguszów Gorce Wschód) -- Mieroszów -- Mezimesti (trakcję elektryczną na tym odcinku uruchomiono 01.06.1914r.). W styczniu 1915r. rozpoczęto testowanie elektrycznych zestawów trakcyjnych oraz lokomotyw towarowych...
Do 1939r. jednnolita sieć zelektryfikowanych linii na Dolnym Śląsku wynosiła 391,8 km (w tym 285,6 km linii głównych).
(na podstawie: Stanisław Koziarski "Sieć kolejowa Polski w latach 1842 -- 1918", Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1993.)

| Powrót | Menu główne | Koleją po Polsce | Strona została opracowana przez Pawła Kucharczyka, do którego też proszę kierować wszelkie uwagi i spostrzeżenia.